Bordeaux oogstjaar 2013

Bordeaux oogstjaar 2013

Door Xavier Kat | 10 april 2014

De eerste week van april was Okhuysen met een drie man sterk proefteam in Bordeaux om het meest recent gemaakte oogstjaar ‘en primeur’ te proeven. Gedurende vier lange dagen werden vele châteaux en overzichtsproeverijen bezocht. Ruim 250 verschillende wijnen werden geproefd en besproken. Veel van de wijnen werden meer dan één keer geproefd en beoordeeld. Het proeven van dergelijke jonge wijnen, die pas aan het begin van hun opvoeding staan, vraagt om een gedegen ervaring en expertise. Met Louis Kat (veertig jaar ‘en primeur’-proefervaring) en Xavier Kat (die zijn twintigste jaargang ‘en primeur’ proefde), zat het met de ervaring wel goed. Als ‘jonge hond’ ging onze nieuwste Okhuysenmedewerker, tevens voormalig sommelier, Jeroen Knegt mee, die vader en zoon Kat met een frisse blik en kritische vragen extra scherp hield. Juist in een heterogeen jaar als 2013 is het uiterst belangrijk om zelf te komen proeven, maar vanwege minder interesse in dit wijnjaar vanuit de markt, was het rustig op de proeverijen. Voor ons was het een zéér interessante week en wij zijn ervan overtuigd u te kunnen voorzien van een juist advies voor uw eventuele aankopen van dit uitdagende Bordeauxjaar.

2013, de feiten

  • Een dramatisch verlopen jaar, met slechts twee goede (belangrijke) maanden: juli en augustus. Een slechte bloei met coulure (bloesemuitval) en millerandage (ongelijke/slechte ontwikkeling van de tros) als gevolg van een koud en nat voorjaar. Lokale hagelbuien in augustus. 
  • Zeer lage opbrengsten; 30 tot 50% minder dan gemiddeld. 
  • Prijzen zijn na 2009/2010 twee achtereenvolgende jaren (soms drie) gezakt. 
  • De pers is vrij negatief over 2013 en de markt rustig; prijzen zullen dus opnieuw moeten zakken om een campagne te stimuleren. 
  • Vanwege de hoge kosten in 2013 en de zeer kleine oogst, is de verwachting dat boeren niet graag concessies zullen doen ten aanzien van de prijs. 
  • Slechte wijnen worden anno 2013 bijna niet meer gemaakt. Dergelijke omstandigheden zouden twintig jaar geleden tot een rampzalig jaar hebben geleid, terwijl tegenwoordig, dankzij de moderne vinificatietechnieken ook een minder jaar goede wijnen kan voortbrengen. 
  • Veel wijnen zijn wel atypisch; aangepaste assemblages, lichter van kleur, frisser en eleganter, maar zeker aantrekkelijk voor een consumptie in hun jeugd. 
  • Er is geen grote voorkeur voor de linker- of rechteroever; beiden hebben zowel matige als goede wijnen voortgebracht. Slechts een handjevol wijnen kunnen als ‘slecht’ omschreven worden.

Het verhaal

Voorafgaand aan de primeurproeverijen was er al het nodige gezegd over het jaar. De (internationale) pers was behoorlijk negatief en de markt is dan ook nadelig beïnvloed.

2013 kende dan ook zeer moeilijke omstandigheden. Twintig jaar geleden zouden dergelijke omstandigheden zoals gezegd, geleid hebben tot een zeer matig resultaat. Het jaar begon met een koude, natte en lange winter, gevolgd door een zeer koel en nat voorjaar. Het resultaat was een zeer slechte bloei, met de nodige coulure en millerandage. Vooral merlot van oudere stokken was hier zeer gevoelig voor. Sommige koele gronden in het noorden van de Médoc hadden een latere bloei en daardoor minder last van de regen, waardoor zij profiteerden van een betere bloei. De bloeiperiode duurde langer dan normaal en ook de vruchtzetting was lang (een maand) en heterogeen, hetgeen resulteerde in een ongelijke verkleuring (véraison).

De zomermaanden juli en augustus waren warm en droog, met veel zon. Dit zijn belangrijke maanden voor de fenolische rijpheid die in veel gevallen goed tot stand kwam, dat wil zeggen de rijpheid in de schillen, niet in de pitten. Begin augustus waren er nog enkele hagelbuien die lokaal schade toebrachten. In september sloeg het weer om en werd warm weer gekoppeld aan forse regen, waardoor de rot om zich heen greep. Er moest eerder dan gehoopt, geoogst worden; dat gold voor beide oevers en voor alle druiven. Men zou denken dat de vroegrijpe merlot in het voordeel was, maar de rijpheid in de druiven ontliep elkaar in 2013 niet veel. Afhankelijk van perceel, bodem en het werk dat in de wijngaard was gedaan, was de rijpheid beter of minder. Zeker is dat de lage natuurlijke rendementen bevorderlijk waren voor een beter rijpingsproces onder deze slechte omstandigheden. Rot was bijna overal een probleem, op een paar uitzonderlijke gevallen na en snel oogsten was van groot belang; binnen een etmaal konden volledig gave druiven rot zijn. Tijdens en na de oogst moest flink worden geselecteerd en in veel gevallen vonden er meerdere tri's plaats: eerst in de wijngaard, vervolgens op een eerste selectietafel, vaak gevolgd door nog een tweede. De geautomatiseerde optische tri gaf dit jaar niet per se de beste resultaten, maar werd wel gebruikt.

De suikergehaltes waren doorgaans voldoende en bij de (top)châteaux werd niet of nauwelijks gechaptaliseerd (het toevoegen van suiker aan de most om het alcoholpercentage te verhogen), of slechts bij enkele kuipen (met name) cabernet-sauvignon. Het was belangrijk om de niet perfect rijpe druiven niet te lang te laten weken en niet te veel remontages te doen. Boeren die dit gedaan hebben, werden getrakteerd op onrijpere tonen en drogende tanninen. Bij wijnen met te veel kleur waren wij direct op onze hoede. Juist de beste wijnen hadden dit jaar minder kleur en een lichtere structuur en waren mooi in balans en prachtig elegant. De beste wijnen zullen dan ook niet uitblinken in bewaarpotentieel, al zouden enkele wijnen ons ook op dat gebied kunnen verrassen. Ook zullen de opvoedingen dit jaar veelal korter zijn en zal het percentage nieuw hout doorgaans lager zijn. Deze opvoeding zal de kwaliteit van de jonge wijnen zeker doen stijgen. Bovendien zullen de wijnen - indien 2014 van een goede kwaliteit zal blijken te zijn - met het volgende oogstjaar worden opgewaardeerd (wettelijk mag dit tot 15% met wijn van de volgende oogst).

In veel gevallen zullen de assemblages anders zijn dan gebruikelijk. Dit komt vooral door de coulure van de merlot, maar tevens zullen vooral druiven van de beste wijngaarden worden gebruikt voor de 'hoofdwijn'. Dit brengt ons bij een belangrijke sleutel voor 2013: de beste terroirs hebben de beste wijnen voortgebracht. In 2013 zijn dat vooral díe terroirs die het vermogen hadden water door te laten. Montrose is daar een mooi voorbeeld van, dat bovendien dankzij zijn ligging aan de rivier op een plek waar het altijd waait, profiteerde van de wind die de druiven na iedere regenbui snel droogde. Kalk was in 2013 een goede bodem. Dit type bodem heeft het vermogen om overtollig water gemakkelijk door te laten. Diepere kiezelgronden hebben dit vermogen ook. Maar, in tegenstelling tot wat men zou denken, was volgens Kees van Leeuwen ook klei (vooral op een plateau of coteau) ideaal omdat het de eigenschap bezit om bij overtollige neerslag op te zwellen en daarna geen water meer op te nemen. Het water loopt dan van de bodem af naar lagere gedeeltes. De opzwellende bodem knijpt bovendien als het ware de haarwortels fijn, zodat deze het aanwezige water in de grond ook niet meer kunnen opzuigen. Op het kleiplateau van Pomerol (deels ook in Saint-Emilion, denk aan Cheval Blanc!) zijn dan ook enkele topwijnen gemaakt, waaronder Trotanoy (behoorlijk krachtig) en Petrus (waarschijnlijk de elegantstewijn die hier ooit is gemaakt!).

Producenten die niet de mogelijkheden hadden om voldoende in de wijngaard te werken, streng te selecteren en/of niet de juiste terroir bezaten, komen er in 2013 doorgaans niet goed van af. Ook de juiste timing en het nemen van de juiste beslissingen tijdens de vinificatie en opvoeding, waren dit jaar essentieel; werd er te lang en intensief geweekt, dan werkte dit direct negatief door in de wijn. 2013 is geen jaar van (de) spierballen, maar een van elegantie en frisheid. In sommige gevallen is dat uitstekend gelukt en zijn er wijnen gemaakt die wij u van harte kunnen aanbevelen.

De koopwaardigheid zal afhangen van de prijzen van de wijnen. Na drie jaren van prijsdalingen en met een dergelijk kostbaar jaar aan de productiekant (met 30 tot 50% minder productie dan gebruikelijk), zullen veel producenten hun prijzen op niveau proberen te houden om geen verlies te hoeven maken op het jaar. Om ‘en primeur’ te kunnen verkopen, zullen de prijzen – op een enkele uitzondering na - toch omlaag moeten. Een andere keuze is er eigenlijk niet. Dat de producenten in de vette jaren voldoende verdiend hebben, en ze dus een jaar tussendoor met verlies, op zouden moeten kunnen vangen, is in Bordeaux echter helaas geen garantie voor lagere prijzen.

Een goed advies van een betrouwbare leverancier, die zelf is gaan proeven (!) is in 2013 belangrijker dan ooit; het jaar is immers heterogeen en een miskoop is snel gedaan. De juiste wijn, voor een juiste prijs, zal ook in 2013 een prima aankoop zijn.

Alle wijnen

Bekijk het hele wijnaanbod